ฌาน ๔
"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย, ความตั้งใจมั่นชอบเป็นอย่างไรเล่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย, ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดแล้วจากกามทั้งหลาย สงัดแล้วจากธรรมที่เป็นอกุศลทั้งหลาย
เข้าถึงปฐมฌาน, ประกอบด้วยวิตกวิจาร, มีปีติและสุขอันเกิดจากวิเวกแล้วแลอยู่
เพราะความที่วิตกวิจารทั้งสองระงับลง
เข้าถึงทุติยฌาน, เป็นเครื่องผ่องใสแห่งใจในภายใน, ให้สมาธิเป็นธรรมอันเอกผุดมีขึ้น, ไม่มีวิตกไม่มีวิจาร, มีแต่ปีติและสุขอันเกิดจากสมาธิแล้วแลอยู่
อนึ่งเพราะความจางคลายไปแห่งปีติ ย่อมเป็นผู้อยู่อุเบกขา, มีสติและสัมปชัญญะ และย่อมเสวยความสุขด้วยนามกาย ชนิดที่พระอริยเจ้าทั้งหลาย, ย่อมกล่าวสรรเสริญผู้นั้นว่า, เป็นผู้อยู่อุเบกขามีสติอยู่เป็นปกติสุข, ดังนี้
เข้าถึงตติยฌานแล้วแลอยู่
เพราะละสุขเสียได้ และเพราะละทุกข์เสียได้
เพราะความดับไปแห่งโสมนัสและโทมนัสทั้งสองในกาลก่อน
เข้าถึงจตุตถฌาน, ไม่มีทุกข์ไม่มีสุข, มีแต่ความที่สติเป็นธรรมชาติบริสุทธิ์เพราะอุเบกขาแล้วแลอยู่
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย, อันนี้เรากล่าวว่าความตั้งใจมั่นชอบ"
สรุปโดยย่อดังนี้
ปฐมฌาน มี วิตก วิจาร ปีติ สุข และความตั้งมั่นของจิต
ทุติยฌาน ไม่มีวิตกไม่มีวิจาร มีปีติ สุข และความตั้งมั่นของจิต
ตติยฌาน ไม่มีปีติ สุข มีสติสัมปชัญญะ และอุเบกขา
จตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ไม่มีสุข มีสติที่เป็นธรรมชาติบริสุทธิ์เพราะอุเบกขา
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น